Hoe komt het dat sommige mensen moeilijk gemotiveerd raken of gemotiveerd blijven? Je zou denken dat iemand met een attractief doel losbarst in een golf van activiteiten en hij dan automatisch gemotiveerd is en blijft. Toch is dat niet altijd het geval.
2 Motivatiestijlen
We onderscheiden 2 stijlen van motivatie, beide met geheel verschillende eigenschappen en consequenties: benaderende motivatie (towards) en vermijdende motivatie (away from). De richting van de motivatie is een diep verankerd patroon dat invloed uitoefent op een enorm aantal aspecten van iemands leven.
We zijn benaderend gemotiveerd voor zaken die we willen of nodig hebben, zoals voedsel, water en onderdak. We zijn vermijdend gemotiveerd voor iets wat pijn en narigheid oplevert zoals kou, voedselgebrek, stress of een eng beest.
Hoewel de mens dus een duidelijke neiging tot een bepaalde motivatiestijl bezit, is het belangrijk te bedenken dat beide stijlen deel uitmaken van een continuüm en geen absolute categorieën zijn. Wij kunnen, ook al bezitten we een sterke voorkeur voor een bepaalde stijl, allemaal op beide stijlen reageren.
NLP ontwikkelaar Roger Baily heeft onderzocht dat 60% van de mensen sterk vermijdend gemotiveerd zijn, 25% sterk benaderend gemotiveerd en dat bij 15% sprake is van een evenwichtig mengsel van beide.
Onze motivatie is tot in bepaalde mate contextafhankelijk, een persoon kan meer benaderend gemotiveerd zijn in zijn werk en meer vermijdend in zijn sociale leven. Via het gedrag en de taal van een persoon kom je snel te weten welke motivatiestijl de voorkeur heeft.
Het antwoord dat mensen geven op de eenvoudige vraag: Wat wil je? onthult vaak veel over hun motivatiestijl.
Benaderend (towards)
Benaderend gemotiveerde personen zullen je gemakkelijk vertellen wat zij wel willen en een positiever taalgebruik vertonen (doen in plaats van niet doen, willen in plaats van niet willen, etc.). Zij laten je weten wat zij willen doen, bereiken, creëren en onderzoeken. Ze zijn prestatiegemotiveerd, blijven doorgaans zonder moeite geconcentreerd op hun doelen en ontlenen energie aan hun visie en hun plannen.
De andere kant van benaderende motivatie is dat deze mensen vaak moeite hebben met het herkennen en erkennen van mogelijke problemen die de verwezenlijking van hun doelstellingen in de weg kunnen staan. Hierdoor krijgen ze weleens het etiket naïef opgeplakt. Benaderend gemotiveerde mensen, bijvoorbeeld collega’s, zullen goed op een probleem reageren wanneer je hun dit presenteert binnen de zinsstructuur: Als je dit doel wilt bereiken, zul je dit moeten doen.
Vermijdend (away from)
Mensen die meer vermijdend gemotiveerd zijn, beschrijven zaken in termen van wat ze niet willen. Ze gebruiken uitdrukkingen als vermijden, uit de weg gaan en voorkomen. In sommige gevallen vinden ze het zelfs moeilijk een vraag te beantwoorden als: Wat wil je? Vermijdend gemotiveerde personen zijn meer probleemgericht. Ze willen onplezierige zaken en situaties vermijden en ontlenen energie aan moeilijke problemen of dreigingen die (eigenlijk) om een oplossing vragen. Ze worden door anderen soms beschouwd als verstokte nee zeggers en als mensen die de boel ophouden.
Een ander kenmerk van de vermijdende motivatie is dat de juiste focus of doelgerichtheid ontbreekt met betrekking tot het bereiken van een doel. Veel bezig zijn met pogingen om een of andere onplezierige situatie te vermijden houdt niet in dat je aandacht besteedt aan waar je dan wel naar streeft. Je springt wel uit de startblokken maar kijkt daarna achterom naar de startlijn in plaats van naar het parcours voor je. Vermijdend gemotiveerde personen reageren beter als je hun een doel aanbiedt in zinsstructuur: Is dit wat je nodig hebt om je doel te bereiken?
Benaderende motivatie blijft meestal constant, terwijl mensen met een vermijdende motivatie vaak merken dat ze voortdurend opnieuw moeten worden gemotiveerd door te denken aan wat ze proberen te vermijden of voorkomen.
Als je jezelf kunt motiveren door te denken aan iets wat je over 5 jaar wilt bereiken, ga je geleidelijk aan die richting uit (benaderend), word je voortdurend aangetrokken door wat je na afloop zult krijgen. Voor mensen met een vermijdende motivatie bevindt de drijfveer zich echter zelden in de verdere toekomst. Zij zijn eerder gericht op de korte termijn en richten zich op pogingen dichtbijgelegen onplezierige situaties te vermijden.
Hoe verder iemand zich van iets onaangenaams verwijdert, des te minder bedreigend het lijkt. Dit houdt in, dat mensen met een vermijdende motivatie hun motivatie vaak verliezen wanneer de dreiging afneemt. Hun motivatie heeft een meer cyclisch karakter, van sterk naar zwak gemotiveerd, afhankelijk van de mate waarin zij zich ongemakkelijk voelen. In onze cultuur wordt benaderende motivatie hoger gewaardeerd dan vermijdende motivatie. De voordelen van benaderende motivatie zijn sneller en duidelijker zichtbaar. Een korte blik op een personeelsadvertentie volstaat om te zien dat wordt gezocht naar ambitieuze, vooruitdenkende, doelgerichte medewerkers. Het zijn allemaal perfecte omschrijvingen van kenmerken die bij benaderend gemotiveerde mensen horen. De nadelige kant hiervan is dat sommigen mensen zich hierop aanpassen en zich dwingen tot een werkwijze die uiteindelijk verkeerd voor ze uit kan pakken.
