In het begin van de jaren '90 introduceerde Robert Dilts de hiërarchie van de logische niveaus. De logische niveaus is een analyse- en verandermodel dat inzicht geeft in de verschillende niveaus van communicatie, verandering en functioneren.
Dilts heeft het model ontwikkeld op grond van Gregory Bateson’s boek Steps to an Ecology of Mind. Gregory Bateson was een bekende antropoloog en auteur op het gebied van communicatie en systeemtheorieën.
Het model helpt bij het verkrijgen van inzicht in je eigen en andermans model van de wereld. Het is een interne hiërarchie waarbij ieder hoger niveau een lager niveau omvat. Bateson omschrijft de werking van de logische niveaus als volgt:
- Een hoger niveau organiseert de informatie op onderliggende niveaus.
- Verandering op een lager niveau kan verandering op een hoger niveau bewerkstelligen.
- Verandering op een hoger niveau zal verandering op alle lagere niveaus bewerkstelligen.
- De oplossing van een probleem ligt bijna nooit op het niveau waar het probleem wordt geconstateerd, bijna altijd op een ander (hoger) niveau
Wanneer zich een vraagstuk voordoet kun je met behulp van dit model uitzoeken op welk niveau het probleem speelt, welk niveau niet in de overweging betrokken is én op welke niveau de eerste veranderingen gewenst zijn. De logische niveaus zijn te ontdekken in taal.
Alignment
Wanneer je vaardigheden en je gedrag (in de omgeving die je kiest) congruent zijn met wat je op de hoogste niveaus nastreeft, spreken we van alignment. Alle niveaus werken dan samen en ondersteunen elkaar.
De logische niveaus
Missie
- Waartoe?
- Wat is mijn doel?
- Wat is mijn missie?
Identiteit
- Wie?
- Wie ben ik?
Waarden en overtuigingen
- Waarom?
- Wat is voor mij belangrijk?
- Waar geloof ik in?
Vaardigheden
- Hoe?
- Hoe doe ik het?
- Wat kan ik wel?
- Wat kan ik nog niet?
Gedrag
- Wat?
- Wat doe ik?
Omgeving
- Waar en wanneer?
- Waar reageer ik op?
